UNESCO; İstanbul’unKültürel ve Tarihsel Birikimi Yok Oluyor. Uyarı Üzerine “İstanbul Kültür Mirasını İzleme Komitesi” Oluşturuldu.
İstanbul'un kültürel mirasının korunmaması halinde, dünya kültür mirasından çıkarılacağı yönündeki UNESCO uyarısı üzerine, İstanbul Kültür Mirasını İzleme Komitesi kuruldu. Komite, tarihi yarımada için kamu ve sivil örgütlere destek çağrısı yaptı.
UNESCO'nun İstanbul'un kültür ve tarih birikiminin yok edildiğine ve kültürel mirasın korunmaması halinde, dünya kültür mirasından çıkarılacağına ilişkin uyarısı üzerine kurulan İstanbul Kültür Mirasını İzleme Komitesi , tarihi yarımada için kamu ve sivil toplum örgütlerine destek çağrısı yaptı. Konuyla ilgilenen kuruluşlardan, ÇEKÜL (Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıma Vakfı), DHKD (Doğal Hayatı Koruma Derneği), ICOMOS (Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi) Türkiye Şubesi, İnsan Yerleşimleri Derneği, İKSV /İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı), İstanbul Politikalar Merkezi, Kültür Bilincini Geliştirme Vakfı, Tarih Vakfı, Mimarlar Odası, UNESCO'nun bu kararının İstanbul'a getireceklerini izlemek üzere 'İstanbul Kültür Mirasını İzleme Komitesi' kurduklarını açıkladılar. İzleme Komitesi; “UNESCO'nun bu uyarısının haklı bulduğunu vurgulayarak, “Bu uyarıya katılıyoruz. Ancak bu uyarıyı bir ceza ya da bir kentin gözden çıkarılması olarak kabul etmiyor, İstanbul'u koruma, tehlikeden kurtarma yolunda hep birlikte çalışma için bir araç olarak görüyoruz” dedi. İstanbul'un acilen bir Koruma İmar Planı'na ihtiyacı olduğuna dikkat çekilen açıklamada şöyle denildi; “Bu bir uzmanlık işi. Planların ya da yasal çerçevenin yeterliliği ve uygunluğu da bir uzmanlık işi. İstanbul'un yıkılmaya yüz tutmuş tarihi yapılarının kurtarılması gerekiyor. Bu bir proje ve finansman sorunu. İstanbul'un bir yasaya ya da yasalar manzumesine ihtiyacı var.”
Açıklamada, halka rağmen kültürel mirasın korunmasının olanaksız olduğu belirtilerek, tüm İstanbul'un korunmasının halkın ilgisine, desteğine ve sahiplenmesine bağlı olduğu vurgulandı. Açıklamada, “İstanbulluların kültürel mirasa sahip çıkmasının ev sahiplerine, mahalleliye ve tüm İstanbullulara gelecekte bir “zenginlik” olarak döneceğini de bilmeleri gerekiyor” denildi.
Komite'nin hedefinin, 1 Şubat 2004 tarihine kadar, Tarihi Yarımadanın korunmasına yönelik bir eylem planı oluşturulması, tüm ilgililerin bir araya geldiği şeffaflıkla çalışılabilecek bir ortam yaratmak olduğu belirtilirken, başarının birlikte bir eylem planı oluşturarak bu planı hayata geçirebilmek ile mümkün olacağı vurgulandı. Komite yaptığı açıklamada “İstanbul'un kalbinin, Tarihi Yarımadanın tarihi ve kültürel mirasını yaşatmak amacıyla 'İstanbul Kültür Mirasını İzleme Komitesi' üyeleri olarak tüm resmi makamları, belediyeleri, üniversiteleri, sivil toplum örgütlerini, bu konuda katkı sağlamak isteyen herkesi bu çağrıyı desteklemeye ve birlikte çalışmaya davet ediyoruz” çağrısında bulundu.
“Kültür Bilincini Geliştirme Vakfı”
Komite içerisinde yer alan sivil toplum örgütlerinin başında gelen Kültür Bilincini Geliştirme Vakfı; Türkiye'nin her türlü tarihsel mirasının, değerlerinin, doğanın ve çevrenin korunması, tanıtılması sevdirilmesi ve sahip çıkılması için toplumda duyarlılık ve bilinç oluşumunu sağlamak ve bu bilinci geliştirmek amacıyla kurulmuş bir vakıf. Çalışma alanlarını “tarih, arkeoloji, sanatlar, müze ve örenyerleri, doğa ve çevre ile gezi kültürü” üzerine şekillendiren vakıf, kendi içinde bu alanlara bir toplu “Müdahale Projesi” olarak tanımlıyor. Vakıf, her türlü resmi kuruluştan, devletten bağımsız bir sivil toplum kuruluşu kimliğini her fırsatta ortaya koyarken, vakfın arkasında bir siyasi parti, dernek, sermaye grubu, zengin aile ya da kişinin olmadığını ve olmayacağını, her seferinde yinelemekten kaçınmıyor.
Hayata geçirdiği projelerle sık sık kendinden söz ettiren Vakıf, özellikle Anadolu'da Konut Örnekleri, El Sanatları konuları başta olmak üzere tarih ve toplumu ilgilendiren tüm alanlarda müze oluşturma çalışmaları içinde bulunuyor. Dünya mirası çerçevesinde Türkiye dışındaki tarihi ve arkeolojik çalışmalara katılan ve katkı sunan vakfın en dikkat çeken çalışması ise, Kültür Karıncaları Projesi . Türkiye'nin doğal, tarihsel, arkeolojik ve kültürel mirasını tüm dünyaya tanıtmak amacıyla vakıf ilk çalışma olarak Kültür Karıncaları Projesi’nin uygulamasına başladı.
Amacı; ilköğretim çağındaki çocuklara kültür bilincini aşılamak, içinde yaşadıkları değerleri tanımalarını, sevmelerini ve korumalarını sağlamak olan proje'nin hedeflerinin başında ise, “Türkiye'nin kültür değerlerini tanıtmak, benimsetmek, evrensel ilgi alanlarını genişletmek, birey olarak yeteneklerini ortaya çıkarmak, çağdaş dünyanın, bilginin gücünün farkında olmalarını sağlamak ve estetik duygularını geliştirmek” geliyor.
Bu bağlamda projenin pilot çalışmaları Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği' nin etkinliklerini yürüttüğü İstanbul Dumlupınar ve Anafartalar İlköğretim Okulları'nın 8. sınıf öğrencilerinden ortalama 15 kişiden oluşan 5 grup ile gerçekleştirildi. Dünya Miras Listesi'nde Türkiye'nin Yeri
Dünya Miras Listesinde, 3 Temmuz 2003 tarihi itibarıyla, 128 ülkeye ait 754 varlık bulunuyor. Bunların 582'si kültürel, 149'u doğal, 23'ü ise kültürel ve doğal varlık. Liste, komitenin bir sonraki toplantısının yapılacağı Temmuz 2004'te güncellenecek.
Türkiye'nin "Dünya Mirası" Listesi: - 1985 Tarihi YarımadaKültürel - 1985 Göreme ve KapadokyaDoğal - 1985 Divriği Cami ve hastanesi Kültürel - 1986 HattuşaKültürel - 1987 Nemrut Kültürel - 1988 XanthosLetonnKültürel - 1988 HierapolisPamukkaleDoğal - 1994 SafranboluKültürel - 1998 TruvaKültürel Dünya Miras Listesinde yer alan 9 varlığın yanı sıra UNESCO Dünya Mirası Endikatif (Geçici) Listesinde yer alan Efes ve Karain ören yerlerine ait dosyaları da UNESCO Dünya Miras Merkezi'ne gönderilmiş durumda. Dünya Miras Merkezince 2000 yılı içinde onaylanan Geçici (Endikatif) Listede Türkiye'den aşağıdaki varlıklar yer almaktadır.
1) Selimiye Camii ve Külliyesi 2) Bursa ve Cumalıkız 3) Konya Selçuklu Başkenti 4) Alanya Kalesi ve Tersanesi 5) Selçuk Kervansarayları 6) Ishakpaşa Sarayı 7) Harran ve Şanlıurfa Yerleşimleri 8) Diyarbakır Kalesi ve Surları 9) Mardin Kültürel Peysaj Alanı 10) Ahlat Eski Yerleşimi 11) Sümela Manastırı 12) Alahan Manastırı 13) St. Nicholas Kilisesi 14) St. Paul Kilisesi 15) Kekova 16) Güllük
Dağı Termessos Parkı |