Sağlık ve Bilişimde Objektif Haber

  English

Bitlis Devlet Hastanesi

Süphan ve Nemrut  dağları arasında  Van Gölü’ne eğimli platolar üzerine kurulu, Van Gölü çevresinin en güzel sahillerine sahip Ahlat’ı, Kalesi, İhlasiye Medresesi, Şerefiye Camii’si ve kümbetleriyle yaşayan kültürü sergileyen Bitlis, kış sporları, kış turizmi ve doğal güzellikleri bakımından da dikkat çekiyor. Doğuanadolu’nun önemli ovalarından da olan Ahlat Ovası, tarihsel güzelliklerin yanında bereketli ürünler sunuyor.

Bitlis Devlet Hastanesi’nde iki yıldır başhekim olarak görev yapan çocuk Hastalıkları Uzmanı Murat Kanğın ile hastanedeki HBYS’nin tarihçesi ve bugünü üzerine bir söyleşi gerçekleştirdik.

 

Hastanenize bilgi yönetim sisteminin katkıları neler oldu?

Yazılım artık bizim olmazsa olmazımız haline geldi. Sistemin modüllerinden birkaçı ile başladık ve 2 yıl içinde bir çoğunu hayata geçirdik. Artık sistemimiz hastanemizin herşeyi. Hastanemizdeki tüm İşlemlerimizi tüm modülleri birbiri ile entegre çalışan tam otomasyon sistemimizle yapıyoruz. Zaten artık hastane bilgi sistemi olmadan hastanelerde hizmet sunmak, işlemleri gerçekleştirmek, yapılan işlemleri kontrol etmek, sorgulama yapmak mümkün değildir. Hastanelerimizde toplanan çok sayıda verinin güvenli bir şekilde saklanması, ihtiyaç duyulduğunda anında veritabanından çağırılması, anlamlı hale getirilmesi ve yorumlanması mümkün değildir. Kullandığımız bilgi yönetim sistemi hastanemiz için o kadar önemli bir noktaya geldi, kendisini o kadar bağımlı hale getirdi ki, sistemin bir dakika bile aksamasına tahammülümüz yok.

Hastanenizdeki bilgi yönetim sisteminizde karşılaştığınız sorunlar var mıdır?

 

Hastane bilgi sistemleri çok sağlıklı yürümesi gereken sistemler olmalıdır. Çözüm Bilgisayar'ın yazılımıyla ilgili olarak önemli bir sıkıntımız yok. İstediğimiz anda destek alabiliyoruz. Bütün yazılımlarda zaman zaman sorun çıkabiliyor ama önemli olan bunlara zamanında müdahale edilebilmesi ve çözüm bulunabilmesi. Çözüm Bilgisayar'a taleplerimizi iletiyoruz ve büyük bir kısmı hemen karşılanıyor. Bazı taleplerimiz ise hastanemizde sürekli bulunan Çözüm Bilgisayar'ın kendi elemanı tarafından yapılabiliyor. Onu aşan konular olursa merkez ile görüşüp sorunlarımızın çözümüne ulaşıyoruz. Bu anlamda da Çözüm Bilgisayar'dan çok memnunuz.

Yazılımı kullandıkça avantajlarını daha iyi görüyor, tüm avantajlarından faydalanmak istiyoruz. Çözüm Bilgisayar'ın Hastane Bilgi Sistemi ile entegre çalışan ve hastanedeki iş süreçlerini önemli ölçüde kolaylaştıran, zaman kazandıran teknolojik uygulamaları var. Web Tabanlı Evrak Takip Sistemi, Randevu Sistemi vb. Bu uygulamaları aşama aşama devreye alacağız. Bu uygulamalardan bir tanesini, Çözüm Kiosk Sistemi'ni kullanıyoruz. Müracaattan sıra numarası almaya alternatif olarak danışmada beklemek istemeyen hastaların numara alabilmelerini sağlamak için kiosk sistemi kurduk. Bir görevlimiz başında bulunarak hastaların yapacakları işlemleri yönlendiriyor. Hastalar müracaat önünde birikmelere yol açmadan, hızlı bir şekilde numaralarını alıp polikliniklere gidebiliyorlar. Zaman içerisinde şartlar oluştukça tamamıyla bu sisteme geçmek gerekiyor. Müracaatın iş yükünü azaltmak, işgücü kaybını önlemek gerekiyor.

Kiosk sistemimizle, isteyen hastaların sonuçlarını basarak veriyoruz. İlk başta sonuç dağıtma işleminde hem hastalarımızdan hem de hekimlerimizden yüksek bir dirençle karşılaştık. Önceden bu kağıtların büyük bir kısmı kapıya asılıyodu. Hem önemli bir kaynak israfı oluyor, hem de laboratuvar kapısındaki yoğunluktan kaynaklı olarak çok çirkin bir görüntü ortaya çıkıyordu. Zaman içinde kolaylıklar fark edilince bu direnç aşıldı.

Neden yerli PACS kullanımını tercih ettiniz? Bu konuda ayrıntılı bir araştırmanız oldu mu?

 

PACS'ı hastanemizde hayata geçirmek için yaptığımız araştırmalarda çok yüksek maliyetlerle karşılaştık. Yabancı bir ülke kökenli olan yazılımı inceleyip, program isteği yapmak istediğimizde ne gibi işlemler yapmamız gerektiğini sorduk. Yazılıma ancak yabancı ülkeden müdahale edilebileceğini öğrendik. Hem çok pahalıydı hem de dezavantajları vardı.

Karşılaştığımız rakamlar bizim için belki ulaşılabilir rakamlardı ve koşullarımızı zorlarsak alabilecek

 

Daha önceki yaptığımız araştırmalarda bizim ulaştığımız rakamların çok altında bir maliyetle PACS'ı hastanemize kazandırdık.

Yazılımın bizim için yerli olması çok önemli. Kolayca ulaşabileceğimiz bir yazılım ekibinin olması çok önemli. PACS'ın hastanemizde kullandığımız programla aynı ekip tarafından oluşturulması çok önemli. Çünkü sonuç itibari ile bunları hastane bilgi yönetim sisteminden bağımsız kullanamıyorsunuz. Yazılımın yerli olmasının bir  avantajı da son derece ekonomik olması ve  paramızın  dışarıya gitmemesi.

Çözüm PACS tüm beklentilerinizi karşıladı mı?

 

Çözüm PACS tüm beklentilerimizi karşıladı. PACS ile ilgili yapılan demostrasyonlardan çok güzel sonuçlar çıkarmıştık. Kullanılmaya başladıktan sonra en azından kendi hastalarımla ilgili yaptığım değerlendirmelerde benim bütün beklentilerimi karşıladığını söyleyebilirim.

Bakanlığımızın talebi doğrultusunda kağıtların, filmlerin, dosyanın olmadığı, bütün kayıtların arşivlerin dijital ortamda saklandığı "kağıtsız hastane" oluşturma yönünde zaten yoğun çabalarımız vardı. Hastaların basılan filmleri önemli bir maliyet oluşturuyordu. Hem maliyet açısından, hem de zaman kaybı açısından sıkıntı doğuruyordu. Hastanın bekleme sürelerinin yanında o filmin röntgen laboratuvarında basılıp hastanın eline verilmesi ile tekrar polikliniğe gidip göstermesi ayrı bir zaman kaybını oluşturuyordu. Çözüm PACS sayesinde hastanın tıbbi incelemeleri, hızlı bir şekilde ulaşılabilmek üzere sayısal olarak arşivleniyor.

Film kullanımını en az seviyeye indirmiş durumdayız. Çok kısa bir zamanda tümüyle sayısal görüntüler üzerinde çalışacağız. PACS ile film tekrarlarını önlemiş bulunuyoruz. Hastanın daha önce çekilmiş olan tüm görüntülerine ulaşıp ayrı monitörlerde karşılaştırma yapabiliyoruz. Zaman içinde oluşan değişikliklerin değerlendirmesini çok kolay yapabiliyoruz. Bu bize teşhistedavi süresinin kısalması ve hizmet kalitesinin artırılması yönünde çok önemli bir destek sağlıyor.

 

Yüksek işlem kapasitesi ve hızlı veri iletişimi sağlayan güçlü bir veritabanı yazılımına sahibiz. Oracle veritabanında sakladığımız, hastanın geçmiş bilgilerine ulaşmamız bizim için çok önemli. Bu belki günü birlik gelip giden hastalar için değil ama kronik hastalar için çok önemli. Bir çocuk hekimi olarak çok sık yatan hastalarımızla karşılaşıyorum. Hastanın her yatışında arşivdeki dosyalara ulaşıp çıkarmak zaman kaybı ve personel gerektiren bir durum. Şimdi çok kolaylıkla hastanın eski grafiklerine ulaşabiliyorum. Görüntüler üzerinde işlem ve ölçüm yapabiliyorum. Ayrıca arşiv için fiziksel ortama ihtiyacımızda en alt seviyeye iniyor.

 

Bitlis Devlet Hastanesi’nde PACS’ı kullanan Mikrobiyoloji bölümünden Mikrobiyoloji Uzmanı Başhekim Yard. Dr. Hakan Özturhan’a sistem ile ilgili düşüncelerini sorduk

           

PACS’ı bir süredir biriminizde kullanıyorsunuz. PACS nasıl bir ihtiyacın sonucu gündeme geldi ve hastanenize neler kattı?

 

Hastanemizdeki Çözüm PACS sayesinde görüntülerin taşınması ve saklanmasında bazı kolaylıklar oluşmaya başladı. Görüntü kalitesi ve netliği, görüntünün büyütülerek daha detaylı incelenebilmesi, görüntü üzerinde işaretlemeler ve ölçümler yapılabilmesi, dozunun ayarlanabilmesi sistemin dikkat çeken unsurları.

 

Hastanın önceki görüntüleri ile daha sonra kaydedilen görüntüleri bilgisayar ortamında karşılaştırmalı olarak incelenebilmesi hekimin hastalığın gelişim sürecini daha iyi kavramasına ve teşhisini daha hızlı ve doğru olarak koyabilmesine yardımcı oluyor.

 

Ayrıca hastane içerisindeki sisteme bağlı herhangi bir bilgisayardan hastane ağı üzerinden paylaşılması, hatta hekimin evindeki bilgisayardan görüntülere ulaşılabiliyor olması büyük avantaj sağlıyor.

 

PACS sayesinde artık hastalar filmlerini almak için tekrar sıraya girmek ve hekim kontrolüne geldiklerinde yanlarında film taşımak zorunda kalmıyorlar. Hastalarımızın filmlerini çektirip hekime tekrar gidinceye kadar görüntülerin hekimin önünde olması büyük avantaj.  Hekimlerimiz veritabanında sakladığımız ve her an ulaşılabilen   bilgi tabanı sayesinde bilgi ve tecrübelerini daha hızlı ve etkili bir şekilde artırabiliyorlar. Kendi aralarında daha yakın işbirliği ve konsültasyonda bulunabiliyorlar. Böylelikle hastalara daha hızlı ve kaliteli bir servis sunarak hizmet kalitemizi artırıyoruz.

 

Filmlerin arşivlenmesi ve dosyalanması ile ilgili olarak ayırdığımız personeli daha önemli işlerde değerlendiriyoruz. Film ve film basma maliyetlerimizi yok ediyoruz. Filmlerin basılması sırasındaki çevresel etkilerden kaynaklanabilecek endişelerimiz ortadan kalkıyor. Ayrıca zaman içerisinde dış koşullar nedeniyle deforme olabilen (nem, güneş ışığı, yırtılma, vb.) veya kaybolabilen geleneksel XRay filmler dijital ortamda uzun yıllar kaliteli şekilde saklanabiliyor.

 

Kalp ve Damar Cerrahisi bölümünden Başhekim Yard. Dr. Coşkun Özdemir’le PACS ile ilgili kısa bir söyleşi yaptık.

 

Bitlis’teki bir devlet hastanesi için hayal gibi gözüken PACS’ı nasıl gerçeğe dönüştürdünüz?  PACS Bitlis için  lüks müdür?

 

Konuya profesyonel ve geniş bakan kafalar için ne hayal ne de lüks. Sadece ihtiyaç. Ancak bunun ne kadar önemli bir ihtiyaç olduğu ancak kullanılmaya başlayıp alışkanlık haline gelince fark ediliyor.

 

            Hastanemizin bulunduğu bölgenin altyapı koşulları ve teknik destek merkezlerine olan uzaklığı ne yazık ki ileri derecede uzmanlık ge-rektiren teknik konularda yatırım yapmak konusunda önümüzdeki en büyük engel. Bu sıkıntıları daha önceki dönemlerde hastane otomasyonunu yöneten firmalarla tecrübe etmiştik. Daha sonra işin uzmanlarıyla çalışmaya başlayıp bu alanlardaki sorunlarımız teker teker giderilmeye başlayınca kafamızda uzun süredir var olan PACS projesi için de gerekli cesareti ve desteği bulduk.

 

Şimdilerde ise hastanemizde kurulmuş olan ve sorunsuz çalışan bir PACS’ı adı büyük özel hastanelerde çalışan arkadaşlarımıza bile anlatınca bazen şüphe, bazen hafif bir alay ama genellikle büyük bir şaşkınlık ve tebrikle karşılanıyoruz.

 

PACS, hastaya, hastaneye ve hekime çok önemli kolaylıklar sunuyor. PACS’ın bence en önemli avantajı görüntülerin hekimin çok kolay ulaşabileceği (hatta evlerinden bile) bir veri tabanında saklanıyor olması. Ne yazık ki bizim hastalarımız çok önemli konularda bile tetkik ve görüntüleme sonuçlarını saklama konusunda fazla titizlik göstermemektedirler. Bu sistemle biz bu sorunun üstesinden gelmiş olduk. Ayrıca görüntüleme sonucu üzerinde yapabildiğiniz ayarlama ve çizimler ancak kullanıldığında değeri anlaşılabilen özellikler.

 

Sağlık kurumları arasında artık rekabetin yavaş yavaş acımasızlaşmaya başladığı bu dönemlerde özellikle teknolojik anlamda altyapının vakit kaybedilmeden yapılması gereklidir.

 

            Zira sağlık alanında her şey giderek teknolojiye bağımlı hale gelmektedir. Özellikle devlet hastanelerinin özel hastaneler karşısında rekabet gücünü koruyabilmesi için var olan ekonomik güçlerini kullanarak teknolojiye yatırım yapmaları vazgeçilmez şarttır.

           

            Çözüm HBYS ile ilgili olarak Başhekim Yar. Dr. Murat Yıldırım’ın düşüncelerini aldık.

           

            Çözüm HBYS’nin bir idareci olarak size sağladığı kolaylıklar nelerdir?

 

Çözüm HBYS ile 3-4 seneden beri çalışıyoruz ve oldukça memnunuz. Daha önceki programla karşılaştırdığımda çok kaliteli bir yazılım olduğunu söyleyebilirim.

 

Biz bir sağlık işletmesi olarak hesabımızı bilmek durumundayız. Hastanemizde hesaba ulaşmanın en kolay yolu da otomasyondan geçiyor. Mesela son 6 ay içinde teslim edilen kitler hakkında bir anlaşmazlığımız söz konusu olduğunda bilgisayarımın ekranından 15 saniye içerisinde sorgulama yapabiliyorum. Çözüm HBYS'den önce bunu saatlerce oturup defterlerden sayarak hangi hastadan ne istediğinize bakıyorduk. Verilerimize çok rahat ulaşabilmemiz sayesinde hastanemizdeki her şeyi kontrol altında tutuyoruz. Zaten verilerimiz olmasa ne planlama yapabiliriz, ne de önümüzü görebiliriz. Yatırımlarımızı yaparken gider durumumuzu gözetmek durumundayız. Kaçakları kontrol etmek durumundayız.

 

Hastanede kısa dönem içinde yapılan yenilikleri ve 2008 yılı için hedeflerini öğrenmek üzere  Hastane Müdürü Faysal Günaşan ile görüştük.

 

Hastanenizde 2007 yılı içinde yapılan önemli yenilikler ve 2008 yılı için planlanan yeni uygulamalar nelerdir?

 

Hastanemiz 1958 yılında 50 yatak kapasite ile kurulmuş, 1980’li yıllarda 100 hasta kapasitesine çıkmış, Eylül 2004 tarihinde hizmet binasına taşınmıştır. Günlük 1200-1500 hastaya hizmet verdiğimiz hastanemizde yüzde 94 doluluk oranına sahibiz. Sağlık açısından cazip bir merkez olma yolunda ilerliyoruz. ilçelerimizin tümünden hasta alıyoruz. 2006 yılında poliklinik sayımız 133 binken 2007 yılında 277 bine ulaşmış. Yani doluluk oranımız 2006 yılında %67 iken 2007 yılında %89’a çıkmış. Bu bir trendin yükselişini gösteriyor.

 

2007 yılı içinde  poliklinik ve servislerine aldığımız malzemeler ve oturma gurupları ile modern hale getirdik. Modern mekanda kurduğumuz Mikrobiyoloji laboratuarını hizmete açtık. Tüm branşlarda uzmanların istemiş olduğu tıbbi cihaz ve diğer malzemeleri temin ederek kaliteli hizmet vermelerinin önü açtık. Kameralı güvenlik sistemini hastanenin iç ve dış kesimini içine alacak şekilde genişlettik. Hastalarımızın doğru yönlendirmelerini ve sıra beklemelerini en aza indirmek amacıyla sıramatik sistemini hayat geçirdik. Hasta yönlendirme, karşılama, sekreterya, güvenlik ve temizlik elemanlarımızın sayısını artırarak yemek hizmetlerimizi özelleştirdik.

 

Eliza, oto analizör ve hormon cihazı yanında calgonometre, hemogram ihalesini gerçekleştirdik. ESVL, C kollu Skopi cihazı gibi eksiklerimizi tamamladık. Hastane ek binası, hemşire lojmanlarının modernizasyonu gibi çalışmaları yürüttük.

 

En önemlisi tam otomasyon sistemine geçerek PACS’ı  hastalarımızın hizmetine sunduk. Çözüm HBYS’yi kullanmaya başladıktan sonra faturalandırma sistemimiz daha düzenli hale geldi. Laboratuvar hizmetlerimiz hem sayısal değer olarak hem  de görüntüleme olarak daha gözle görünür belirginliğe ulaştı.

 

2008 yılında ise; projesi tamamlanmak üzere olan 150 yataklı olarak planladığımız ek bina inşaatını bitirmeyi, arşiv birimimizi yönetmeliğe uygun olarak düzenlenmeyi hedefliyoruz. Tomografi, MR, kemik, denstrometre cihazı, mamografi cihazı hizmet alımı ihalesi, fizik tedavi hizmet alımı ihalelerini gerçekleştireceğiz.

 

Kalite Yönetim sistemi ile ilgili olarak gerekli yönetim konseyi kurup hizmet içi eğitimlerimizi tamamladık. 2008 haziran ayında kalite belgemizi almayı hedefliyoruz.

(01.04.2008)